Đoạn I: Đòi nợ.

Một đêm khó ngủ, ngoài trời mưa tầm tã, sấm kêu rả rích, rục rịch từ đằng xa trên bầu trời đêm, như lục đục kéo nhau về ổ, lâu lâu ngoảng lại cười vang sáng rực cả bầu trời. Cụ nằm trên giường quay mặt vào tường, thở đều đều, lâu lâu chép miệng rồi co người vào, cụ bà thấy vậy tỏ vẻ nghi ngờ nhưng không hỏi, mà để cho cụ nghỉ…

Sáng hôm sau, bên căn nhà cháy có tiếng gào khóc thống thiết, vọng cả về phía nhà cụ. Đứng ở trên sân thượng, ông H cũng thấy chật ních bà con làng xóm túm tụm lại quanh một người đàn bà vật lên vật xuống bên cái xác cháy đen, thò ra cái tay đã mủn tro, chỗ đỏ chỗ đen dưới lớp chiếu cũ. Đấy là bà V, là người của làng, chồng mất trong chiến tranh, còn mình bà ở lại trồng rau nuôi thằng Đ. Nó cũng mới đầy 18, thuộc diện đi lính của làng nhưng nó khác thằng Y, hăm hở lắm và quyết tâm diệt giặc để trả thù cho cha nó. Bà V mất con như người điên dại khóc cả buổi sáng ròng rã, quằn quại, tóc tai rối bời, nước mắt chảy tràn trên mặt người đàn bà góa chồng tần tảo, lẫn cả bùn đất, sỏi đá li ti trên mặt. Nhìn cái cảnh đấy, ai làm phận cha mẹ cũng không khỏi xót xa mà ứa nước mắt.

Bà ngất lúc gần về trưa, mọi người can ngăn bà ra, đàn ông trai tráng xốc nách bà lúc bà đã mệt lử, mắt dại đi, nước mắt khô thành lớp bóng lên trên da bà dưới ánh nắng chói chang, chân bà khụy xuống. Người ta chuyển bà đến, trạm y tế xã thì cụ đi theo cùng dòng người. Đặt bà V xuống liền lúc cụ nhận trách nhiệm chăm sóc cho bà V khỏi bệnh rồi bảo với mọi người về hết đi, để bà V tĩnh dưỡng, và bảo người làng nhắn với ông xã trưởng là, tiền thuốc thang ông ấy phải chịu. Ai hỏi thì cụ bảo là cứ bảo cụ G bảo nó thế, không cần biết. Ấy vậy mà không những có tiền thuốc, cụ còn được thêm ít đường với thịt, rau…

Tuần đấy là tuần nước lên, Cửa Ông là vùng ven biển, nên dân làng hay có kiểu tính thời gian theo tuần nước, cứ sơ 7 ngày là nước lên, còn 7 ngày sau nước xuống, tính thế cũng là dân hay đi tắm, biết cao thấp để bơi đỡ dẫm phải hà khi nước xuống. Bà V đã nằm mê mệt được 2 hôm từ vụ cháy, cụ cũng ở miết trên trạm xá mà không về nhà, chỉ có cụ bà là mang cơm tới cho cụ thường xuyên, ngày chặp 3 lần đôi lúc cụ có chuyện thì cụ bà ở lại trạm xá cho cụ đi ra ngoài. Một lần cụ đi vào nhà xã trưởng có việc, cụ bà ở lại trông, luc về thấy cụ bà đứng ngoài cửa trạm xá, mặt xanh xao cụ mới hỏi thì cụ bà bảo, lúc nãy vừa quay mặt đi, lúc quay lại thì thấy bà V đang mở trừng mắt nhìn về phía cụ. Mắt đỏ ngầu, như muốn ăn tươi nuốt sống cụ. Cụ ông vào trong nhà thì thấy bà V vẫn nằm im như lúc cụ đi, bảo cụ bà là cứ hoang tưởng, nghe mấy con mụ ở chợ nó bàn tán rồi sinh ra nghĩ này nọ.

Cụ biết chứ, cụ biết thừa là cụ bà nói thật, và cụ còn biết, đấy không phải là một trò đùa của ai đó. Tuần đấy, làng có thêm một đám ma nữa…

Lão xã trưởng từ hôm đấy, ngoài lúc đưa đồ cho cụ, thì bặt tăm, không bén mảng qua cái trạm xá cho hay. Người làng ai cũng bảo lão là thằng vô tâm, dân làng có chuyện mà không đến chia sẻ, cảm thông, kể cho cụ thì cụ chỉ cúi mặt rồi lắc đầu. Tối đấy dân quân về làng chơi, họ về làng để thêm ít lương thực, cho binh lính nghỉ ngơi, và cũng tiện thể giáp mặt trai làng, cho trai làng thêm phần hăm hở ra chiến trường qua lời kể của các anh bộ đội dù chưa từng ra trận. Xã trưởng là người đặc biệt, lão phải có mặt trong cái tối đấy đón đoàn xe về làng. Lão với thằng con đạp cái xe đạp Liên Xô đi từ chặp tối, ông H cũng theo vài người trong làng lên huyện. Tiếng cười nói vang vang chíu chít trên đường làng đang độ, gió biển lùa vào quện với mùi đất, thơm đặc trưng, mằn mặn mà khoan khoái ra trò…

Cái đường cho bộ đội vào là con đường chạy thẳng vào giữa huyện, hai bên phần là ruộng rau, phần là nghĩa địa chi chít những mộ. Ai cũng náo nức, hăm hở, cầm cờ đỏ sao vàng quẫy rợp dưới ánh đèn vàng trải thẫm trên còn đường đất. Hiếm có khi nào mà nơi đây xôm như vậy, ông H vui lắm, hòa cùng niềm vui của mọi người, ông chen lên trên gần đầu hàng người, xa xa mấy ngôi mộ thấp thoáng. Đối diện hàng bên kia đường là xã trưởng cũng cầm cờ đỏ sao vàng, mặc bộ áo nâu xanh sờn rách, túi thủng không khâu, cái mũ cối lấp lánh ánh ngôi sao vàng bên trên khuôn mặt hoan hỉ sao mà oai thế, biết bao nhiêu trai tráng mong khoác được bộ áo như lão, trong đấy, có cả anh Đ nữa. Nghĩ đoạn ông H chép miệng cái tạch, quay ra nhìn về phía xa xe đang chạy vào làng xình xịch. Đám đông im bặt, ông H trố mắt, lão xã trưởng đang ngoái đầu ra nhìn, cuối hàng, cờ quạt vẫn khua…

Trước ánh đèn của chiếc xe tải chở bộ đội, là 2 bóng người đang lao ra từ phía bãi tha ma của huyện, theo sao là thằng Y con ông xã trưởng, dáng người thẳng đứng, mặt nhìn về phía trước hướng nó chạy, mặc nhiên không để ý đến chiếc xe đang lao tới, trước nó là một người cao chạc như nó, đen xì, dắt tay nó chạy đằng trước, phảng phất trong gió là cái gì đó bay lơ quơ, như tro! Cái bóng đen kéo thằng Y ra giữa đường thì thả tay, nhảy vào bụi mía trước mặt rồi biến mất bí ẩn, không làm động mía, lão xã trưởng chỉ kịp kêu ré lên : “ Làng nước ơi… “ tiếng xe phanh gấp lại, tiếng thịt người kẹp cuốn vào bánh xe, kéo lê đi trên nền đất kêu lẹp nhẹp, tiếng xương gãy răng rắc giòn tan đến rợn người, chiếc xe chầm chậm rồi dừng hẳn trước cổng huyện, trước ánh mắt của bà con, còn đang kinh hãi mắt nhìn vào mớ thịt kẹp nát dưới bánh xe. Thằng Y bị đâm, một bánh chèn qua đầu nó, não phọt ra lề đường, bánh kia quấn vào chân nó rồi lôi đi làm máu thịt bết bát, tạo thành một vệt dài trên con đường đất nào da nào xương. Mình nó còn nguyên, riêng từ thắt lưng chở xuống là nát bấy, lòi cả xương trắng ởn, còn cả phần chân văng ra bên lề đường, bàn chân dính với cổ chân bởi ít da và gân, lủng là lủng lẳng.

Tiếng nôn ọe, hét, kêu gào đinh tai nhức óc, tiếng bộ đội trên xe nháo nhác bàn tán. Ông tài xế vẫn đang ngồi trê xe, máu bắn lên lên cửa kính trước mặt ông. Xã trưởng há hốc mồm như còn chưa tin chuyện, loạng choạng nhấc từng bước tới bên cái xác nát bấy, mồm ú ớ sằng sặc. Đúng cái áo trắng phau của thằng Y, ông H nhìn thấy lúc đang trên đường lên huyện mà nó mặc, giờ đã đỏ sẫm lại, cái màu đỏ của máu khiến ông H bịt mồm ngây ngây buồn nôn. Lão xã trưởng rú lên một tiếng A .. a… kéo dài vang vọng cả bầu trời, rồi đổ vật ra, bọt mép chảy ra ướt nhẹp 2 cửa miệng…

Cái xác kéo lê một đoạn dài chừng hơn 10 thước, không còn nhận hình người nữa, còn mỗi khúc giữa nằm trong gầm xe, bộ đội nhảy xuống lấy họng súng cho vào khểu ra. Máu liên tục chảy ra từ phần đầu bị dập nát, bê bết tóc nhìn như đầu bút lông chấm mực, ai nhìn thấy yếu tim cũng phát buồn nôn. Đám đông nghịt nãy giờ đã tan, còn lại một nhúm toàn đàn ông xúm quanh cái xe vận tải. Xem đến đấy thì ông H đang đóng tượng, bị đẩy ra, bộ đội bảo trẻ con không được xem nữa, ông cũng về luôn vì chả còn gì cả. Kinh hãi đủ rồi. Về thuật lại cho cụ nghe, cụ vã hết mồ hôi, răng nghiến ken két và nhau, tay nắm chặt, vịn miếng vải hai bên đầu gối. Cụ bảo cụ bà đưa ông H về nhà, thắp hương cũng bái cẩn thận rồi ra đây trông bà V, cho cụ về Khấn. Đêm đấy trong làng bàn tán xôn xao lắm, ai cũng biết chuyện thằng Y bị xe bộ đội cán chết, vài người biết chuyện còn thêm vào là thằng Y bị ma dắt đi, có người còn nói là thằng dắt nó là cái xác thằng Đ bị chết cháy, đắp chiếu vẫn còn đang niệm, chưa chôn cất, ai nghe cũng thấy rờn rợn, cái nhà bị cháy vẫn im lìm từ hôm đấy.

Đoạn 2: Quỵt nợ.

Ông HÙng kể đến đấy thì thở dài, khoanh chân trên ghế đoạn nói tiếp, giọng khò khè : “ Hồi đấy tao cũng suýt chết, cũng may là chưa phải số…”
“ Hừm…”

Vụ tai nản xảy ra đã hơn một ngày trời, cái xác nát bươm đã được quấn chiếu mang đi, mảng da thịt vương vãi ở đường, phần thì xúc đi, phần thì được nhặt cho vào lọ, có mảng sọ bị văng ra trôi xuống mương vướng theo ít não, đỏ lòm cả một khoảng mương. Lão xã trưởng bất tỉnh nhân sự nằm trên trạm xá huyện, được bác sĩ chăm coi riêng, cái xe đạp Liên Xô dựng trước cửa.

Quên mất không nói các bác là nhà cụ em, ngoài ông H còn 3 bà nữa. Ông H là con út, được 2 cụ cưng chiều lắm, từ bé đã được ăn ngon hơn người khác, chăm chút, dạy bảo ra trò. Tối hôm tai nạn, cúng xong thì cụ gọi ông H vào chửi té tát, 3 bà ở gian trong nghe mà rung cầm cập. Cụ còn bảo : “ Từ giờ trở đi tao cấm mày bước chân ra khỏi nhà vào ban đêm! Mày nghe rõ chưa? Mày có muốn như thằng Y không hả, mày trả lời cho tao nghe…” vừa mắng cụ vừa cầm cái roi tre quất vào mạng sườn ông H, tay véo tai, tay quất lia lịa. Ông H bật khóc mếu máo, mấy hồi thì cụ ngưng, mặt nhăn vào bảo : “ Tao có mỗi mày, mày mà có mệnh hệ gì thì tao với mẹ mày chết mất con ạ” giọng cụ mếu máo. Bóng tối ngoài sân vẫn lởn vởn, gió hiu hiu nhẹ xào xác đám lá cau trên cao, như ai đang dõi mắt nhìn cảnh dạy con…

Nhà ông có cái giếng to, bên cạnh có cây cau to, cao vút năm nào cũng cho quả, mà có ăn đâu, đem bán lấy vài hào, trước còn sống thì cụ cố ăn, giờ chả ai ăn nữa. Tuần đấy nước xuống, đêm xuống trời oi bức ngột ngạt, cụ khiêng cái chõng trong nhà ra nằm ngoài hiên trạm xá nằm phe phẩy quạt. Nhâm nhi li trà, châm điếu hút phì phèo. Bà V nằm đã được ngót hơn 5 hôm, nghĩ lại những chuyện vừa xảy ra, cụ đang nằm bỗng chống dậy, lấy tay kéo khay ấm chén đang có chén trà nóng hổi vào bên chõng. Cụ xoay người rót trà lên cốc, đoạn tính nhâm nhi cho minh mẫn. Bỗng có cơn gió thôi qua, chén trà nóng hổi trên tay cụ khẽ vang tiếng “ tách” nhìn kĩ dưới ánh đèn trạm xá tờ mờ thấy đường nứt chạy tứ ngón tay trỏ đang tì vào thành chén xuống. Cụ ném văng chén trà rồi bỏ chân cuống cuồng tìm dép, đạp cả vào tách trà nóng đổ ra chân. Không dép, cụ hối hả chạy về trong đêm.

Đêm đấy trời không trăng nhiều mây, đường quê tối om vang tiếng cụ chạy thở hổn hển, chân lạch bạch chên nền đất lẫn sỏi đá gồ ghề. Chạy đến cửa gần đến cửa, qua khe cửa, cụ thấy trong cửa nhà mở toang, cây đèn dầu trên cửa sổ vẫn leo lắt, mở cửa sông vào thì cụ giật mình. Trước mặt cụ là một cái một người đen xì đang trèo lên thành giếng, tay người đó dắt theo ông H đi đằng sau, mặt ông H như người mất hồn, miệng luôn lẩm bẩm điều gì đó, cụ lao đến thì người kia nhảy luôn xuống giếng, kéo theo ông H từ ngoài giếng rơi vào trong. Bất giác tiếng ông H hét toáng lên, cụ lao tới chộp lấy chân ông H, mồm gọi toang cả nhà dậy. Người ông H nhỏ nhỏ, mà lúc đấy cảm tưởng như đang kéo đá tảng từ dưới giếng lên, tay cụ nổi đầy gân guốc, mặt đỏ ửng lên nín thở. Cụ bà chạy ra hiên, thì bỗng ông H nhẹ tênh, cụ ngã kéo ông H lên như hụt sức, ngã ra đất thở hồng hộc như con trâu vừa cày ruộng dài. Ông H nằm bên cạnh cụ, khóc tu tu, mồm miệng run bần bập, răng lợi đập vào nhau rung cầm cập, mặt tái mét. Ông H kể lại, lúc đang ngủ trong nhà thì nhìn thấy cụ đi vào gian trong, nhìn ông H rồi đưa tay ra vẻ như bảo ông cầm tay cụ. Cầm vào thì thấy người choáng váng, mắt mũi tối sầm lại không nhớ gì hết. Đến lúc mở mắt ra thì người đang ở trong giếng, trước mặt là một người đen gì, nhìn rõ cái tròng mắt sáng quắc và hàm răng trắng ơn ởn đang bám chặt vào tay ông kéo xuống, nửa người đó đã ngâm trong nước, nửa người còn lại cố choãi lên kéo ông H… Lúc soi đèn vào cổ tay ông H tối hôm đấy, thấy nhem nhuốm tàn tro, có mùi hôi thối, khó ngửi đến buồn mửa. Cụ ôm ông H chặt vào lòng, vuốt tóc, cụ bà nghe kể thế thì khóc, rồi than vãn, cái nhà bị ma ám, nó đòi mang con mình đi, cụ ông thở dài, chép miệng liên hồi…

Đoạn 3: Đòi nợ. Khất nợ.

Tối hôm đấy cụ với cụ bà ngồi nói chuyện, cụ bà khóc thút thít. Ông H nghe loáng thoáng thấy cụ ông nói gì đấy về chuyện thằng Y, rồi ý rằng nếu cứ tình hình này thì thôi chuyển sang làng khác sống là tốt nhất. Cụ bà đang khóc chỉ gật đầu rồi lại bưng mặt khóc, tay quệt nước mắt đều đều, đều đều…

Hôm sau, từ sáng sớm cụ lên trạm xá thăm bà V, hàng ngày cụ vẫn mớm cháo cho bà, càng ngày bà càng gầy rộc đi, mặt xanh xao, bủng beo như lá chuối cuối mùa. Chuyện tối qua còn chưa dứt, thì có tin báo về làng ngay trưa hôm đấy. Rằng lão xã trưởng mới chết sáng nay, người ta đi làm đồng từ tờ mờ sáng nghe tiếng lão ú ớ khục khặc trong trạm xá, bác sĩ mở cửa vào thì đã thấy lão ngồi ở trong góc tường, đầu gục xuống chân tay buông thõng. Qanh cổ lằn lên hình hai bàn tay, bê bết tro bám quanh, giường chiếu xộc xệch như vật lộn, lão chết lưỡi thè ra tím ngắt, mặt trắng bệch, mắt mở trừng trừng thần sắc kinh hãi. Cụ nghe truyện xong đứng im, có tiếng nuốt nước bọt từ cổ họng cụ vang ra, ông H đứng dưới đất, kéo kéo áo cụ mãi cụ mới định thần, vội dắt tay ông H về. Chiều hôm đấy cụ về làng, để cụ bà lên trạm xá trông bà V còn cụ về nhà. Đến nhá nhem tối thì cụ lên trạm xá, ông H cũng đi theo cụ lên cùng.

Lúc đấy trời rất oi, ếch nhái kêu ộp oạp bên ngoài phía bên kia đường đối diện trạm xá. Ri rỉ tiếng dế kêu râm rân nghe vui vui, tiếng người trong làng nói chuyện xôn xao, một buổi tối hè đặc trưng nơi miền quê nghèo đói. 3 người ăn cơm trên trạm xá, để 3 bà ở nhà ăn cơm một mình. Cụ bảo tối nay ông H ngủ cùng cụ, còn cụ bà ăn cơm xong thì tí về trông 3 bà. Đang dở bát thì trời đổ cơn mưa to, mưa như trút nước, kèm theo sấm chốc lát lại vang lên chát chúa, cơn mưa dai dẳng đến tận khuya, trong trạm xá có cái áo mưa của cụ, nhưng nghĩ thế nào, cụ bảo cụ bà ở lại, không về nữa vì trời mưa bão nguy hiểm. Tối đấy lúc đóng cửa đi ngủ, cụ bà nằm cạnh bà V còn cụ ông nằm với ông H. Trời vẫn rào rào nặng hạt, lâu lâu lóe sáng, nhưng cả 3 người dần dần chìm vào giấc ngủ trong cái trạm xá lạnh lẽo…

Đoàng!

Tiếng sấm vang lên đánh ngang trời rọi sáng cả gian trạm xá nhỏ, cụ và ông H đều bị tiếng sét đạp dậy. Bỗng cụ hốt hoảng quay xuống hỏi ông H : “ Mày quên khóa cửa hả?” Ông H đáp : “ Rõ ràng là con khóa rồi.

Chõng trên trống không, bà V và cụ bà đều biến bất, cụ vọt qua người ông H nhanh như cắt lao ra cửa, chạy đi trong đêm mưa bão không dép, không áo mưa, không nóng. Ông H cũng tất tả chạy theo cụ, cụ chạy ra ngoài cửa đứng lại một khấc, phân vân thì chép miệng chạy về phía nhà xã trưởng, theo sau là ông H. 2 cha con chạy dọc qua con đường tối đầy sói đá, miệng thở phì phò nhưng chân không dừng. Từ xa, ánh chớp sáng lên, 2 người nhìn thấy bà V đang nắm tay cụ bà dắt lên trên triền đê, cạnh đấy là rặng tre đang lồng lộn lên trong cơn mưa rào cuối hạ. Đang chạy tới thì sét đánh ngang trời! Tiếng sét sắc lẹm như nhát dao chém vào lớp giáp sắt của người lính vang lên choang, rõ to. Bất thình lình cụ dơ chân đạp ra sau về phía ông H rồi quay người nói giọng cứng ngắc : “ Mày về ngay!”. Phía trước cụ là một người đội nón lá, mặc áo rơm khô đan từ lá cọ, chùm kín từ vai xuống tận chân. Bên dưới cái nón lá, là khuôn mặt đen sì, sáng quắc 2 con mắt và cái miệng đang thở, có làn khói từ trong đấy bay ra, phập phùng cuốn theo gió mưa. Ông H quay đầu chạy về trạm xá, xa xa trên triền đê, bóng cụ bà và bà V đã khuất dạng, còn lại giữa đường là cụ ông và người kia, nói chuyện. Sét vẫn dồn dập đánh dọc ngang, đường tối mịt, mưa như trút nước, rặng tre quằn quại trong cơn dông, ướt sũng, đau đớn…

Ông H chạy về nhà một mạch, tối hôm đấy không dám đi ngủ gian ngoài một mình, phải ngủ với các bà. Khoảng hơn canh giờ sau thì cụ ông và cụ bà lững thững đi về, mặt tái dại, người ướt như chuột lột. Chả ai nói ai, lẳng lặng thay quần áo đi ngủ. Trời ngớt mưa, bớt sấm, đêm lành lạnh…

Đoạn 4: Trả nợ.

Sau hôm đấy, cụ như người khác, lần đầu tiên trong tuần, cụ cười. Nụ cười của cụ hiền hậu mà hơi thoảng buồn, sáng hôm đấy cụ không ra trạm xá nữa, thấy lạ ông H hỏi thì cụ đáp : “ Bà H khỏi rồi, sang làng khác sống rồi”. Quái lạ, một người đàn bà vừa tỉnh lại sau cơn mê dài, mất con, để cái nhà lại đấy tuy có nghèo rách, mà đi trong đêm, trước khi đi dẫn theo cụ bà. Tuy nhỏ nhưng ông H biết cụ nói lảng đi, cũng không hỏi nữa. Chuyện trong nhà bỗng dưng yên lành hẳn, chỉ có điều dân làng kêu ca. Rằng lâu lâu, đêm oi ả, họ vẫn nghe tiếng lửa cháy lách tách bên nhà chứa, tiếng gào rú văng vẳng hun hút trong đêm. Lại có người thấy trong từ trong nhà có bóng người đi ra sân đứng, đoạn rồi biến mất, tiếng cười lầm rầm hun hút trong gió biển, thổi vào từ ngoài khơi trong những tuần nước lên, nghe đâu như tên cụ G…

Một buổi sáng 2 năm sau đấy. Ông H và cụ đi tắm sớm ở biển, lúc lên bờ thì ông H chếnh choáng suýt ngã 2 tay quơ quơ trong không khí. Cụ tóm được tay ông H nhưng lúc đấy người ông đã ngả hẳn ra sau, rơi xuống biển, còn cụ ngã theo đầu đập xuống nền đất. Ông H luống cuống lên bờ thì cụ đã ngồi dậy từ bao giờ, 2 cha con đi về nhà cười nói vui vẻ, như không có chuyện gì xảy ra…

Lúc về nhà, cụ kêu mệt rồi nằm vật ra giường, cụ bà nghĩ bụng chắc phải gió, nên vội bưng nồi nấu cháo loãng, đoạn bảo ông H ra chợ mua ít muối với cá khô, còn các bà ở nhà trông nồi cháo với trông cụ. Lúc về đến nhà thì thấy mọi người xúm quanh cụ, mắt cụ đờ đẫn những cụ vẫn nhân ra ông H. Cụ gọi ông H đến bên giường, thều thào giọng mệt mỏi, đôi chỗ bấp búng vài câu.

“ Nếu hôm nay mà bố qua khỏi, thì bố ở với chúng mày lâu nữa, còn nếu lát nữa mà lịm dần, thì số bố đã hết, bố phải đi rồi. Nhưng có chuyện này bố phải nói với các con, để các con biết rằng nhà mình từng có lỗi với người khác, lỗi lớn các con ạ…” Cả nhà khóc òa, ông H cũng sụt sịt…

– Tiếng sét đánh giòn tan trên nền trời thẫm, cụ đứng thằng người đối diện với người mặc áo mưa kia. Tiếng nói ồm ồm vang vang ngày nào vọng ra từ dưới chiếc nón : “ Có nợ, thì phải trả, người cao số không trả được nợ, thì để người xấu số trả thay.”

Cụ lấy hết can đảm nói với sang phía người kia : “ Nếu phải đền mạng thì lấy mạng của tôi, tôi cao số, tôi biết, nhưng tôi hẹn ngày 2 năm nữa, cho tôi 2 năm, tôi sẽ trả hết, trả bằng mạng tôi!” Người kia đứng im một lát rồi cất tiếng cười khanh khách, khô khốc và lạnh lẽo, biết vụt mất. Cụ sững sờ một lúc rồi chạy về hướng cụ bà, qua khỏi khóm tre thì thấy cụ bà nằm ở giữa đường, phía trước bà V đang chạy, chạy như điên dại, không ngoái đầu lại nhìn. Đánh thức cụ bà dậy, 2 người thất thểu về trong đêm…

Nói rồi cụ bảo : “ Con nhấc tay bố lên mà… mà… x…e ..em”

Ông Hùng nhấc lên, thì đường sống của cụ bị mất đoạn cuối, chỗ tay da đấy bị xóa đi, không có cả vân tay, trắng bóc. Nói được thêm vài điều trăn trối thì cụ lịm dần, bên tai cụ chảy ra dòng máu đen đặc quánh. Cụ đi.

Cái chết của cụ nhẹ nhàng, nhưng để lại cho ông H nặng trĩu buồn phiền, vì ông là người gián tiếp gây ra cái chết của cụ, nỗi đau không thể tả xiết.