Chuyện thứ 5
Vào nạn đói năm 1945 không hiểu ăn mày ở đâu kéo về bến sông đông thế. Họ tập trung thành từng đám sống với nhau. Sáng họ ùa vào làng ăn xin. Nhưng mà đói thì ở đâu cũng đói, người ta ăn chẳng no thì lấy đâu ra của mà cho. Không xin được thì họ quay ngược ra sông kiếm con tôm con tép, mấy người này cứ đi dọc bờ sông rồi kiếm được cái gì ăn được thì họ ăn cái đó. Nhưng không phải ngày nào cũng có cái để ăn. Rồi thì họ đánh liều vào cả trong làng ăn trộm, mò vào vườn nhà người ta ăn trộm buồng chuối quả cam. Có khi họ lẻn ra cả ngoài đồng để đào trộm khoai. Làng biết vậy thì tức lắm, làng lập nên một đội tự quản, cho phép cầm gậy đi tuần quanh làng. Thấy ăn mày nhẹ thì đuổi, nặng thì đánh cho một trận rồi tống ra khỏi làng. Năm đó ông em đang thanh niên. Ông cũng được làng gọi đi làm nhiệm vụ này. Thế là cứ sáng sớm, hay ban trưa, lúc tối ông lại cùng vài người nữa vác gậy đi xung quanh làng. Tính ông em thì hiền, làng bắt đi thì cứ đi thôi, cầm gậy nhưng ông chưa đánh một ai cả. Thấy ăn mày thì ông cũng chỉ nói cho họ đi thôi, cũng chẳng mắng nhiếc gì người ta cả. Rồi cái nạn ăn trộm trong làng cũng ít đi rõ rệt, đám ăn mày không kiếm ăn được gì cũng tản đi gần hết sang các làng lân cận. Chỉ còn một vài người vẫn lưu luyến cái bến sông này nên vẫn ở lại. Tuy nhiên làng cấm không cho phép họ được đặt chân vào trong làng. Đội tự quản của ông vẫn hoạt động nhưng việc thì nhàn rỗi hơn nhiều. Vào mùa mưa năm đấy nước sông lên cao, mấy người ăn mày kia không còn ở bến sông nữa. Họ di tản đi nơi khác gần hết, duy chỉ có hai bố con nhà này nhất quyết không đi ngược lại còn đánh liều xin làng cho vào làng ở tạm qua mùa nước. Ông bố nói thằng con ông ấy đang bị ốm, nếu giờ đi cũng chết, ở lại cũng chẳng xong thôi thì làng làm phước cho bố con ông ấy ở lại. Làng cho hai bố con nhà này ở tạm cái điếm canh đê, đồ ăn thì bắt họ tự kiếm lấy nhưng có ráo trước là ăn trộm đồ của làng thì làng đánh chết. Bố con nhà kia mừng lắm.
Từ đó họ sống ở cái điếm, buổi sáng ông bố vào làng xin làm công, cũng có ngày kiếm được chút đồ ăn, cũng có hôm thì nhịn đói về. Thằng con tuyệt nhiên không bao giờ thấy ló mặt ra ngoài. Nó cứ ru rú ở trong cái điếm đấy như sợ khi nó ra thì người ta sẽ không cho nó quay lại nữa. Thỉnh thoảng ông cùng một vài người đi tuần đêm, qua cái điếm rẽ vào nghỉ thì cũng gặp nó. Nó hôi tanh bẩn thỉu vô cùng, mặt lúc nào cũng xanh lét cứ thấy người lạ vào là nép vào góc điếm mà chúi. Nhiều khi người ta phải đuổi bố con nó ra ngoài cho đỡ mùi. Ông bố thỉnh thoảng còn bắt chuyện chứ thằng con chưa bao giờ thấy nó mở mồm ra nói gì. Tôi ấy mưa to lắm, ông cùng một vài người không đi tuần mà đi thẳng ra cái điếm kia ngồi cho hết giờ rồi về nhà ngủ. Thằng con nhà kia nằm 1 xó. Vẫn cái mùi hôi thối, tanh tưởi hàng ngày nhưng hôm nay còn nồng lên thêm một mùi gì đó khác khác giống như mùi máu. Đang vào câu chuyện thì ông thấy xa xa có ánh đuốc rồi tiếng bước chân chạy ra hướng này. Mọi người thấy lạ đứng lên đi ra thì thấy hóa ra nhà lão Sâm trong làng vác theo gậy gộc tới. Lão này ngày xưa cạy nhà có tí gia thế trong làng ngang tàng ngỗ ngược lắm. Gặp mấy người đám ông chẳng thèm chào hỏi gì hất hàm hỏi luôn:
– Có thấy bố con thằng ăn xin đâu không ?
– Có chuyện gì vậy ông ? Một người hỏi lại
– Cái thằng ăn xin mất dạy, nay nó làm vườn cho nhà tao, tao đã cho nó củ khoai mang về rồi vậy mà nó còn to gan ăn trộm con gà của ông.
Nói rồi lão sai người vào lôi cổ hai bố con nhà ăn xin ra. Ông bố đi đâu vẫn chưa thấy về, thằng con thấy người ta to tiếng bên ngoài thì sợ lắm. Lúc thằng con lão Sâm lôi nó ra, mặt nó xám xịt, sợ đến mức mặt cắt không còn giọt máu nào. Lão lấy đuốc soi mặt thằng này. Bây giờ ông mới nhìn rõ được mặt nó. Mặt nó gầy lồi cả xương ra, xanh lè, mắt như thụt vào bên trong. Tay chân nó toàn mụn cóc, trông rất ghê. Lão Sâm hỏi “ Bố mày đâu”, thằng bé lắp bắp không nói nên lời, lúc nó mở miệng ra định nói gì thì mùi tanh tưởi của máu cũng theo miệng nó đi ra theo. Bây giờ mới thấy cái miệng nó đang đỏ hỏn dính toàn máu là máu. Lão Sâm thấy thế hét lên “ Bố con nhà mày ăn sống gà nhà ông phỏng” Rồi lão lấy cái quốc phang thẳng vào đầu thằng bé. Nó chết ngay sau cú đánh của lão. Người ngang ngược như lão Sâm ở làng này ai cũng biết. Chỉ tội thằng bé, còn chưa nói được câu gì. Ông đỡ được nó, cả khuôn mặt nó bê bết máu, máu trào ra từ hai bên hốc mắt, chảy cả vào cái miệng vẫn đang há ra của nó trông ghê rợn vô cùng. Đúng lúc này thì bố nó ở đâu về. Thấy người ta đang ôm thằng con mình mới chạy lại coi. Rồi bố nó gầm lên như con thú điên, giằng lấy thằng con từ tay ông. Chẳng ai nói gì được nữa, người đàn ông ấy đang điên cuồng lay thằng bé nhưng nó đã chết rồi. Rồi ông ấy bế thốc thằng bé lên, chỉ vào mặt những người đang đứng ở đấy hét to:
– Lũ chúng mày giết chết con tao
Lúc ấy nhìn lão ăn xin ấy như phát điên lên, lão chỉ mặt từng người rồi hét “ Tao sẽ về giết chết cả nhà chúng mày” rồi ôm thằng con chạy thẳng ra sông. Trên tay lão vẫn đang cầm một con chuột.
Hai hôm sau xác lão với thằng con trôi vào bờ sông. Chẳng ai kéo hai bố con lão lên cả, nhưng để đấy thì ghê lắm nên làng lại bắt người ra đẩy cái xác ấy ra giữa dòng cho trôi đi đâu thì đi. Ông thương hai bố con nhà đấy nên xin làng làm việc này. Ông không đẩy họ ra dòng mà kéo vào đắp cho hai cái mộ ngay gần đó. Đêm đấy trời mưa to lắm, mưa làm lở cả đất , ngôi mộ ông mới đắp ban chiều cũng theo đấy mà trôi xuống sông. Hai bố con nhà kia dường như không muốn chịu ơn cái làng này thêm một chút gì nữa. Họ đang ở đâu đó giữa dòng nước đục ngàu kia.