Giải mã hiện tượng nhập đồng
Các nhà nghiên cứu cho rằng, lên đồng là hình thức mà các thầy đồng trong trạng thái ngây ngất (Ectacy) để có thể thông quan với thần linh…
Lên đồng là một hiện tượng Shaman giáo
Cuốn sách: "Lên đồng, hành trình của thần linh và thân phận" của GS Ngô Đức Thịnh có đề cập đến một loại hình tôn giáo tín ngưỡng phổ quát trên thế giới có tên là Shaman giáo. Trong đó, lên đồng tuy là một nghi thức của đạo Mẫu Tam phủ, Tứ phủ, mang tính bản địa của người Việt, nhưng cũng lại mang nhiều nét đặc trưng của loại hình tôn giáo Shaman này.
Thanh đồng "biểu diễn"
Các nhà nghiên cứu cho rằng, Shaman giáo là một hình thái tôn giáo mang tính phổ biến của xã hội loài người, là hình thái tôn giáo đặc trưng của thời hưng thịnh chế độ bộ lạc. Với Shaman giáo, con người thông quan với thế giới siêu nhiên thông qua các thầy Shaman (thầy đồng), người mà theo quan niệm dân gian có những khả năng phù phép, phép thuật, tự đưa mình vào trạng thái ngây ngất để có thể thông quan với thế giới thần linh.
Trong cuộc thảo luận Quốc tế về đạo Mẫu và Shaman trong các tộc người ở Việt Nam và châu Á, tổ chức tháng 11/2001 tại Hà Nội, các nhà khoa học Quốc tế và Việt Nam đã đi đến một quan niệm chung về Shaman, đó là hình thức mà các thầy đồng trong trạng thái ngây ngất (Ectacy) để có thể thông quan với thần linh, cầu giúp việc chữa bệnh và mưu cầu may mắn tài lộc.
Tuy giới nghiên cứu trong và ngoài nước đang còn nhiều quan điểm khác nhau về Lên đồng có phải Shaman giáo hay không, nhưng trong công trình "Đạo Mẫu ở Việt Nam" (1996, 2001, 2007) và công trình "hát văn" (xuất bản năm 1990) thì cho rằng nghi lễ Lên đồng của đạo Mẫu là một hiện tượng Shaman giáo.
Lên đồng là một hiện tượng tâm lí sinh học
Các ông đồng, bà đồng đều là những người bình thường, khi bị cơ đày họ có những hành vi lệch chuẩn, điên loạn hoặc ốm đau, chạy chữa bằng thuốc gì cũng không khỏi, có khi nguy hại đến tính mạng, phải trình đồng thì mới khỏi.
Với loại bệnh được cho là bị hành mà có như điên loạn, phát dại phát rồ, nhóm các nhà nghiên cứu cùng với GS Ngô Đức Thịnh đã làm phiếu điều tra và đáng ngạc nhiên là kết quả chỉ ra rằng khi đã ra trình đồng thì chắc chắn khỏi, để quay về đời sống bình thường.
Nói chung, vấn đề căn số còn là một bí ẩn, cũng không biết lấy căn cứ nào để xác định. Nhưng mỗi ông đồng, bà đồng có một căn (một ghế), ví dụ như căn Quan, căn Cô, căn Cậu, hay căn ông Hoàng…
Những ông đồng, bà đồng cầm căn vị thánh nào, thì biểu hiện của họ trong đời thường hay ngay trong khi lên đồng cũng mang đậm bản tính của vị thánh đó. Người có căn Quan thì rất chững chạc, cứng rắn. Căn Cô thì nhí nhảnh vui tươi, ẻo lả. Căn ông Hoàng thì thung dung, hào hoa, đĩnh đạc.
Buonchuyen.info – (Theo Bee.net.vn)